Foto:RTCG
Pritvor optuženima se ne smije produžavati zbog nedostatka kapaciteta sudova da u blagovremenom roku donesu prvostepenu presudu, ocijenjeno je u analizi Građanske alijanse (GA) i istaknuto da taj problem sudskih organa ne bi trebalo prebacivati na pritvorenike.
U analizi se navodi da GA uvažava značaj bezbjednosnih razloga koji su bili opredjeljujući za predlaganje izmjena Zakonika o krivičnom postupku u pogledu trajanja pritvora.
Te izmjene predviđaju da se za krivična djela organizovanog kriminala, terorizma, ratnih zločina, kao i za krivična djela za koje je propisana kazna dugotrajnog zakona, maksimalna dužina trajanja pritvora sa dosadašnje tri godine produži za još dvije.
“Eventualno produženo držanje optuženih u pritvoru ne smije biti zbog nedostatka kapaciteta sudova da u blagovremenom roku donesu prvostepenu presudu ili zbog same težine izvršenog krivičnog djela, jer bi se na taj način povrijedilo njihovo pravo na slobodu i bezbjednost ličnosti i pravo na suđenje u razumnom roku“, navodi se u analizi.
Kako se dodaje, problem nedostatka kapaciteta organa postupka za suđenje u razumnom roku u teškim krivičnim djelima, naročito organizovanog kriminala, ali i često problematizovano znanje i iskustvo postupajućih sudija, ne bi trebalo prebacivati na pritvorenike tako što će se povećavati zakonom propisan najduži rok trajanja pritvora.
U analizi se ističe da pritvor uvijek mora predstavljati krajnju mjeru, usmjerenu na obezbjeđenje prisustva okrivljenog u postupku i nesmetano vođenje krivičnog postupka.
“Obaveza je sudova da prije određivanja pritvora, kao i za vrijeme njegovog trajanja, preispituju da li se drugim blažim mjerama, poput mjere nadzora, zabrane napuštanja stana i jemstva, može postići isti cilj“, navodi se u analizi.
U analizi je ocijenjeno da je neophodno unaprijediti zakonodavni okvir i kapacitete sudova, javnih tužilaštava i sistema alternativnih krivičnih sankcija i mjera.
“Bezbjednosni problem koji može nastati kao posljedica očekivanog puštanja iz pritvora okrivljenih za izvršenje teških krivičnih djela i članova organizovanih kriminalnih grupa, usljed isteka postojećeg zakonom propisanog maksimalnog roka pritvora od tri godine, ne može biti održivo riješen pukim povećanjem zakonom propisanog maksimalnog roka pritvora“, ocijenjeno je u analizi.
Navodi se da je neophodno unaprijediti ulogu policije u sprovođenju mjera nadzora nad visokorizičnim licima koja napuštaju pritvor, kako bi se i na taj način smanjio rizik od njihovog ponovnog uključenja u kriminalne aktivnosti.
U analizi se ističe da bi jedno od adekvatnih rješenja moglo biti i uvođenje sofisticiranijih alata za elektornski nadzor ili efikasnija primjena postojećih resursa, kao i intenziviranje preventivnih mjera, a sve to uz bolju koordinaciju sa pravosudnim institucijama.
“Ono što bi unutar sektora nedvosmisleno doprinijelo efikasnijem odgovoru na izazove jeste povećanje broja službenika, ali i specijalizacija unutar sektora koji se bave ovim pitanjima“, kaže se u analizi.
U analizi piše i da bi rješenja trebalo tražiti u analizi zakonskih odredaba i promišljenoj primjeni jedne ili više alternativa pritvoru.
“Osim toga, trebalo bi sprovesti temeljnu analizu efikasnosti pravnih mehanizama za sprečavanje odugovlačenja postupaka i zaštitu prava na suđenje u razumnom roku“, navodi se u analizi.
Ističe se da treba uraditi i analizu organizacije pravosuđa, u smislu obezbjeđenja dovoljnog broja sudija i javnih tužilaca, njihovog ravnomjernog opterećenja predmetima shodno njihovoj složenosti.
U analizi se navodi da opšti problem postupanja prema bezbjednosno interesantnim osobama koje su na slobodi neće biti riješen unapređenjem zakonodavnog okvira i rada pravosuđa koje je usmjereno isključivo u pogledu stvaranja uslova za suđenje u razumnom roku.
Naglašava se da je primarna uloga policije i drugih bezbjednosnih službi na polju ostvarivanja bezbjednosti u Crnoj Gori, kao i da je potrebno unapređenje nadležnosti, ovlašćenja i raspoloživih mehanizama za ostvarivanje tog cilja, uz poštovanje svih ljudskih prava zajamčenih Ustavom, međunarodnim ugovorima i važećim zakonima.
Ocijenjeno je da, za osobe za koje se sumnja da su izvršili teška krivična djela ili da su članovi organizovane kriminalne grupe, a koja su na slobodi, rješenje prevashodno treba tražiti u unapređenju zakonodavnog okvira, ustanovljenjem efikasnog sistema probacije u Crnoj Gori.
“Specijalizovana probacijska služba, osim svoje šire uloge u istražnom i sudskom postupku, u odlučivanju o kazni i postupku izvršenja kazne, kao i svog bazičnog djelokruga rada na izvršenju alternativnih mjera ili kazni, trebalo bi da ostvaruje nadležnost, ovlašćenja i obaveze i u odnosu prema osuđenima koji su otpušteni sa izvršenja kazne zatvora“, navodi se u analizi.
Izvor:CDM
