Foto: Privatna arhiva
Razvoj moderne infrastrukture jedan je od temelja napretka svake zemlje, a Crna Gora planira da ostvari ambiciozne projekte za ekonomski i društveni iskorak. Direktorica Direktorata za upravljanje javnim investicijama i politiku javnih nabavki u Ministarstvu finansija Jelena Jovetić predvodi napore u realizaciji velikih infrastrukturnih poduhvata, uključujući izgradnju 260 kilometara auto-puteva i 200 kilometara brzih saobraćajnica u narednom četvorogodišnjem periodu, koji će, po njenim riječima, unaprijediti povezanost unutar države i s regionom. Za narednu godinu predviđena je realizacija 342 kapitalna projekta ukupne procijenjene vrijednosti 3,667 milijardi eura, od čega su 64 nova projekta vrijedna 805 miliona eura.
U razgovoru za Pobjedu, Jovetić je detaljno govorila o saobraćajnoj infrastrukturi koja će promijeniti sliku Crne Gore, planovima za izgradnju novih škola i bolnica, kao i o razvoju manje razvijenih opština na sjeveru. Poseban akcenat stavljen je na transparentnost u upravljanju kapitalnim projektima, čime se dodatno učvršćuje povjerenje javnosti. Njena vizija i posvećenost reflektuju strateški cilj Crne Gore – članstvo u Evropskoj uniji do 2028. godine i stvaranje temelja za stabilan i održiv razvoj države.
“S tim u vezi planirana je izgradnja 260 km auto-puta i 200 km brzih saobraćajnica, koji će svakako unaprijediti kvalitet života naših građana i doprinijeti cjelokupnom ekonomskom i privrednom prosperitetu države. U cilju realizacije infrastrukturnih i drugih razvojnih projekata kojima se daje zamajac ekonomskom rastu, Fiskalnom strategijom za četvorogodišnji period (2024-2027) planirano je da se za realizaciju kapitalnih projekata iz budžeta Crne Gore investira oko dvije milijarde eura”, kazala je Jovetić.
Ona napominje da je Vlada posvećena podjednakom razvoju svih oblasti države, sa posebnim fokusom na manje razvijene opštine iz sjevernog regiona.
“U tom smislu i znatan iznos sredstava Vlada opredjeljuje i za lokalnu komunalnu infrastrukturu. Procijenjena vrijednost ovih projekata je oko 256 miliona eura od čega su dominantno projekti lokalnih samouprava sjevera Crne Gore”, naglasila je Jovetić.
Kvartalni izvještaji javno dostupni
Ona navodi da su uveli novu obavezu da mjesečno prate realizaciju svakog pojedinačnog kapitalnog projekta za implementacionim jedinicama, dok kvartalno informišu Vladu o realizaciji kapitalnih projekata.
“Naši kvartalni izvještaji su i javno dostupni, a ovim korakom unapređenja transparentnosti u dijelu Kapitalnog budžeta dodatno prezentujemo i želju da građani mogu dobiti informacije o pojedinačnim projektima, koji su predmet njihovog interesovanja”, istakla je Jovetić.
Infrastrukturni razvoj je, prema njenim riječima, temelj održivog ekonomskog napretka Crne Gore, sa posebnim fokusom na manje razvijene opštine iz sjevernog regiona, i osnova je politike Ministarstva finansija u ovom dijelu.
“Kapitalni budžet za narednu fiskalnu godinu je za 15 odsto veći u odnosu na tekuću godinu, kao i oko 28 odsto nego 2023. godine. Za realizaciju je predviđeno 342 kapitalnih projekata ukupne procijenjene vrijednosti 3,667 milijardi eura, od čega je 64 novih projekata ukupne procijenjene vrijednosti od 805 miliona eura. Važno je naglasiti da su svi navedeni projekti višegodišnji i da za naredni period najavljuju znatno investiciono ulaganje”, kazala je Jovetić.
U tom cilju, najveća ulaganja u narednim godinama su, prema njenim riječima, ona koja će infrastrukturno promijeniti sliku Crne Gore i to u dijelu saobraćajne infrastrukture.
“Najveći i najznačajniji infrastrukturni projekat je početak izgradnje druge dionice auto-puta Bar – Boljare, od Mateševa do Andrijevice. Naša su očekivanja da navedeni projekat može početi sa radovima tokom naredne godine, po okončanju tenderskih procedura i pripremnih radnji. Takođe, u narednoj godini je i u planu i početak izrade projektne dokumentacije za druge dionice auto-puta Bar- Boljare. Posebno važno je naglasiti da za sljedeću fiskalnu godinu govorimo prvi put o budžetski predviđenoj aktivnosti na izradi projektne dokumentacije za Jadransko-jonski auto-put, kao i dodatno tri brze saobraćajnice u to: duž Crnogorskog primorja prema BiH, i Danilovgrad – Nikšić. Ovi projekti kreiraju pretpostavke za nastavak izgradnje velikih saobraćajnih infrastrukturnih projekata”, objasnila je Jovetić.
Intenzivna izgradnja i rekonstrukcija obrazovnih objekata
Znatna ulaganja će, prema njenim riječima, biti i u oblasti obrazovanja i zdravstva, gdje je planirana intenzivna izgradnja i rekonstrukcija osnovnih i srednjih škola, vrtića i bolničkih objekata.
“Govorimo o projektima od posebne važnosti za crnogorske građane i to: novi objekat osnovne škole ,,Vladimir Nadzor“ u Podgorici i nova osnovna škola u Tivtu, zatim projekti koji su u toku za izgradnju paviljona ,,Oktoih“ škole u Podgorici, kao i za izgradnju tri fiskulturne sale za srednje škole u Podgorici i izgradnju fiskulturne sale u Mrkojevićima u Baru. Kompletirana je tehnička dokumentacija za izgradnju vrtića u Podgorici, Baru i Ulcinju koji će se finansirati iz kredita CEB-a. Ova tri projekta predškolskog obrazovanja su spremna za radove tokom sljedeće godine. Najznačajniji zdravstveni infrastrukturni projekat u budućem periodu će biti izgradnja Univerzitetskog kliničkog centra u Podgorici, čija ukupna procijenjena vrijednost iznosi oko 200 miliona eura. Takođe, važno je napomenuti i izgradnju Opšte bolnice u Pljevljima, kao i Klinike za infektivne bolesti i Klinike za dermatovenerologiju u Podgorici, zatim rekonstrukciju objekta Bolnice u Bijelom Polju, kao rekonstrukciju i modernizaciju drugih zdravstvenih centara i domova zdravlja u Crnoj Gori”, istakla je Jovetić.
Panoramske gondole i sportski objekti
Očekuju nas i projekti u oblasti turizma, završetak izgradnje i stavljanje u punu upotrebu novih i postojećih modernizovanih skijališta u Kolašinu, Mojkovcu, Bijelom Polju, Rožajama, Žabljaku, kao i početak izgradnje panoramskih gondola u Herceg Novom, Kolašinu, kao i na Cetinju.
“U konačnom, planirana je i izgradnja u oblasti sportske infrastrukture. Za višegodišnje projekte biće izdvojeno oko 123 miliona eura. Pored završetka izgradnje sportske hale u Plužinama, fudbalskog stadiona na Cetinju i natkrivanje otvorenog bazena u Budvi, u narednoj godini planiran je početak realizacija mnogih sportskih objekata poput izgradnje sportskih zona u Kolašinu, Tuzima, Pljevljima i Baru, Istočne tribine Gradskog stadiona u Podgorici sa podzemnom garažom, Olimpijskog bazena u Baru, natkrivanje olimpijskog bazena u Podgorici, izgradnja sportske sale na Cetinju i multifunkiconalne sale i zatvorenog bazena u Pljevljima”, tvrdi Jovetić.
Smanjenje regionalnih razlika takođe je, kako je naglasila, krucijalno pitanje daljeg napretka Crne Gore i tom cilju će Ministarstvo finansija biti posebno usmjereno.
“Naša intencija i napori da gradimo stabilne javne finansije, bazirana je na intenzivnom napretku ekonomskih prilika, kao i zalaganju da budemo prva nova članica Evropske unije. Ozbiljno smo posvećeni snažnoj fiskalnoj disciplini, kao i opredjeljenju da kroz politiku upravljanja javnim investicijama damo novi zamajac rastu ekonomije, jer time snažimo Crnu Goru”, poručuje na kraju Jovetić.
Kriterijumi za vrednovanje projekata
Jovetić je kazala da je Ministarstvo finansija usmjereno efikasnoj implementciji regulatornog okvira politike za upravljanje investicijama. Shodno članu 17 Odluke o izradi kapitalnog budžeta Ministarstvo finansija predlaže Vladi za finansiranje iz kapitalnog budžeta projekte sa Liste prioritetnih projekata koju je dostavila Komisija za ocjenjivanje projekata.
“Kriterijumi za vrednovanje predloženih projekata su tačno uvrđeni prethodno pomenutom odlukom, a neki od njih su: efekat uticaja realizovanog projekta na budžet, procjena u kojoj mjeri projekat doprinosi ravnomjernijem regionalnom i privrednom razvoju, zatim povećanju kvaiteta pružanja javnih usluga i poboljšanju kvaliteta života građana, ocjena doprinosu projekta zaštiti i valorizaciji kulturne baštine, mjere podsticanja zapošljavanju i smanjenju negativnih demografskih kretanja”, kazala je Jovetić.
Dodatno, shodno članu 12 Odluke o izradi kapitalnog budžeta, Vlada može da uvrsti u Prijedlog zakona o budžetu Crne Gore i projekte od izuzetnog značaja za državu.
“Takođe, godišnji Zakon o budžetu u okviru Kapitalnog budžeta sadrži i projekte, koji se realizuju u skladu sa Zakonom o Prijestonici, kao i projekte koji se realizuju iz EU donacija i namjenski ugovorenih kredita. Navedeni posljednji osnov za finansiranje projekata iz Kapitalnog budžeta je obavezni, stoga ovi projekti ne podliježu vrednovanju odnosno ocjenjivanju u skladu sa Odlukom”, rekla je Jovetić.
Najzad, analizirajući karakteristike investicionih projekata, a sve uz uvažavanje kriterijuma koji se koriste za odabir istih ukazuju na njihov značaj i uticaj koji može biti od ključnog značaja za razvojni put Crne Gore.
Novim putevima do većeg priliva stranih investicija
Jovetić navodi da ulaganjem u oblasti saobraćajne infrastrukture, obrazovanja, zdrastva i ostalih važnih segmenata unapređuju se neophodni uslovi za bolju povezanost Crne Gore u saobraćajnoj mreži kao i razvoju tursitičke i privredne djelatnosti koja je od ključnog značaja za dugoročni razvoj i prosperitet Crne Gore.
“S tim u vezi očekuje se i veći priliv stranih investicija. Tim motivisana Vlada posvećeno iz godine u godinu planira uvećanje izdvajanja u kapitalne projekte, pogotovo iz oblasti koje rezultiraju dalji dugoročni progres države”, zaključila je Jovetić.
Izvor:CDM
