Foto:CDT
Finansiranje izbora od trećih strana, tj. entiteta koji ne učestvuju direktno na izborima, nije
regulisano, niti se kontroliše. Ovo u velikoj mjeri narušava transparentnost izbornog procesa, i može
služiti obesmišljavanju zakonskih zabrana.
Postoje sumnje da se finansiranje od strane trećih strana koristi za zaobilaženje zabrane
finanansiranja iz inostranstva. Tako na primjer Vlada Srbije na konkursima za organizacije u dijaspori
podržava srpska udruženja u Crnoj Gori, među kojima su neka bliska nekadašnjem Demokratskom
frontu i učestvovala su u kampanji za ovu partiju. U izbornim kampanjama zadnjih godina je manje ili
više direktno učestvovala i Srpska pravoslavna crkva, sprovodeći kampanju u korist određene
političke opcije.
Pored toga, partije u Crnoj Gori gotovo da ne prijavljuju korporativne donacije, što budi sumnju da se
podrška biznisa u izbornim kampanjama ostvaruje kroz direktno finansiranje aktivnosti kampanje.
Problem izostanka regulacije u ovoj oblasti je bio očigledan i tokom drugog kruga predsjedničkih
izbora, kada je dio kandidata/kinje iz prvog kruga podržao Jakova Milatovića, i koristio resurse za
vođenje kampanje u njegovu korist.
Zajedničke smjernice OSCE/ODIHR-a i Venecijanske komisije o regulaciji političkih partija direktno
tretiraju i zloupotrebe o finansiranju partija od trećih strana. Da bi se ove zloupotrebe ograničile, oni
preporučuju uvođenje jakih sistema finansijskog izvještavanja političkih partija van izbora.
Zakonodavstvo treba da sadrži jasne smjernice o tome koje aktivnosti nijesu dozvoljene tokom
predizborne kampanje, a prihodi i rashodi koji se koriste za takve aktivnosti u tom periodu trebaju
biti predmet odgovarajuće revizije i sankcija. Zakonodavstvo treba jasno naznačiti kome se sredstva
političkih stranaka mogu dati u predizbornom periodu i ograničenja u njihovom korištenju od strane
trećih lica koja nijesu direktno povezana sa strankom.
Ipak, kompletna zabrana učešća u kampanjama za one koji nijesu direktni takmičari može se, prema
presudama Evropskog suda za ljudska prava (ESLJP), smatrati neopravdanim ograničenjem slobode
govora, zbog čega treba pažljivo analizirati uporedna rješenja i praksu ESLJP u ovoj oblasti. Rješenja
treba tražiti u povećanju transparentnosti, obavezi registracije i izvještavanja, uvođenju ograničenja
u iznosima finansiranja, i efikasnog nadzora u ovoj oblasti.
Autor:Radiotitograd.me
