Foto Danilo Pendo
Organizacija za zaštitu prava autora muzike Crne Gore – PAM CG organizovala je u hotelu
„CUE“ u Podgorici Konferenciju pod nazivom “Izazovi zaštite intelektualne svojine”.
Konferencija, koja je organizovana 03. marta, imala je za cilj pružanje doprinosa razvoju
institucionalnih mehanizama saradnje između organizacija civilnog društva i državnih organa
nadležnih za primjenu propisa iz oblasti pregovaračkog poglavlja 7 u pristupnim pregovorima
sa Evropskom unijom – Intelektualna svojina.
Prisutnima su se u uvodnom dijelu obratili izvršni direktor PAM-a CG Vasilije Raičević,
generalna direktorica Direktorata za unutrašnje tržište i konkurenciju u Ministarstvu ekonomskog
razvoja i turizma Jasna Vujović, predstavnica Delegacije EU u Crnoj Gori Nina Marković i
izvršna direktorica Centra za građansko obrazovanje Daliborka Uljarević.
Nakon uvodnog obraćanja, prisutni su imali priliku da, u okviru održanog panela, čuju nešto više
o trenutnom stanju na polju zaštite intelektualne svojine u postupcima pred sudom, o čemu je
govorila sudija i v.d. predsjednice Privrednog suda Crne Gore Dijana Raičković. Na tamu
autorskih ugovora govorio je prof. dr Slobodan Marković, redovni profesor na Pravnom
fakultetu Univerziteta u Beogradu, ekspert WIPO-a (Svjetske organizacije za intelektualnu
svojinu) koji je učestvovao u izradi Strategije razvoja intelektualne svojine u Crnoj Gori. O
kolektivnom ostvarivanju muzičkih autorskih prava u digitalnom okruženju govorio je Srećko
Barbarić, član BTC SubCo CISAC-a i pomoćnik direktora SOKOJ-a dok je mr Mladen
Koprivica, samostalni savjetnik u Ministarstvu ekonomskog razvoja i turizma prisutnima
predstavio perspektive razvoja industrijske svojine u Crnoj Gori. Panelom je moderirao advokat i
pravni konsultant PAM-a CG Ibrahim Smailović.
Konferenciju je otvorila generalna direktorica Direktorata za unutrašnje tržište i konkurenciju u
Ministarstvu ekonomskog razvoja i turizma Jasna Vujović i tom prilikom ocijenila da je sistem
zaštite intelektualne svojine u Crnoj Gori postavljen na zdravim i održivim osnovama,
zahvaljujući rezultatima koje Ministarstvo ekonomskog razvoja i turizma u kontinuitetu
ostvaruje u saradnji sa drugim institucijama. Vujović je naglasila važnost zajedničkog djelovanja
pri kontinuiranom podizanju svijesti javnosti o značaju i benefitima prava intelektualne svojine,
kao i stvaranju ambijenta u kojem će nosioci prava intelektualne svojine nesmetano uživati u
plodovima svog intelektualnog rada.
„Izvršeno je usklađivanje Zakona o autorskom i srodnim pravima, Zakona o žigu i Zakona o
patentima se relevantnim izvorima prava Evropske unije, te ratifikovana Konvencija o
evropskom patentu, Marakeški sporazum za olakšanje pristupa objavljenim djelima za osobe
koje su slijepe, slabovide ili imaju druge poteskoće u korišćenju štampanih materijala i
Singapurski ugovor o žigovnom pravu. Možda i najznačajnije dostignuće predstavlja to što je
Crna Gora 01. oktobra 2022. godine postala punopravna članica Evropske patentne organizacije”
naglasila je Jasna Vujović.
Ispred Delegacije Evropske unije u Crnoj Gori učesnicima Konferencije se obratila Nina
Marković. Ona je u ime Delegacije EU poručila da je crnogorsko zakonodavstvo u oblasti
intelektualne svojine u velikoj mjeri usklađeno sa zakonodavstvom EU. Međutim, njegova
praktična implementacija nije uvijek laka. “Zadovoljstvo nam je što je ovaj događaj okupio sve
važne aktere da sjednu za isti sto – zakonodavce, nadležni sud, organizacije za kolektivno
upravljanje i nosioce prava, kako bi razgovarali o pitanjima od zajedničkog interesa. Takva
saradnja je neophodna da bi se prevazišli izazovi i osigurao veći stepen zaštite prava
intelektualne svojine. Svjesni smo da je upravljanje autorskim pravima izuzetno složen zadatak,
koji zahtijeva odgovarajuću infrastrukturu, logistiku, znanje i stručnost, a prije svega
odgovarajući pravni okvir koji omogućava zaštitu intelektualne svojine njihovih vlasnika, istakla
je Marković.
Autorska djela treba adekvatno zaštititi i uspostaviti efikasne mehanizme koji će osigurati
poštovanje uloga, prava i obaveza svakog aktera u ovom procesu. Jednako je važno edukovati
širu javnost da je neovlašćeno korišćenje sadržaja zaštićenog autorskim pravima kažnjivo.
Sa sve većom dostupnošću muzike na Internetu i servisa za striming, koji ne poznaju granice i
koji se koriste u velikoj mjeri, organizacijama za ostvarivanje kolektivnih prava je postavljen
dodatni izazov da obezbijede multiteritorijalno licenciranje i ojačaju kapacitete.
Takođe, potrebno je donijeti zakonske odredbe o zaštiti autorskih i srodnih prava na Internetu.
Ova oblast trenutno nije regulisana u Crnoj Gori, tako da ohrabrujemo nadležne da počnu da rade
na predmetnim zakonskim odredbama” istakla je Nina Marković.
Izvršna direktorica Centra za građansko obrazovanje gđa Daliborka Uljarević istakla je da se
oblast intelektualne svojine može dodatno unaprijediti jer činjenica da se u sudskim sporovima
nedvosmisleno dokazuje da dolazi do kršenja autorskih i srodnih prava je opominjuća je da
nemamo dovoljno razvijenu svijest kod ključnih zainteresovanih strana. S toga je neophodno da
se o ovoj važnoj oblasti više govori. Uljarević je ukazala na značaj programa Evropske unije pod
nazivom M’BASE za organizacije civilnog društva u cilju jačanja njihovih kapaciteta za
specifične oblasti.
Izvršni direktor PAM-a CG Vasilije Raičević je u svom obraćanju naglasio da je jedna od
međunarodnih obaveza Crne Gore u procesu evropskih integracija poštovanje prava intelektualne
svojine, odnosno autorskog i srodnih prava, te da PAM CG daje veliki doprinos u procesu
pridruživanja Crne Gore Evropskoj uniji kada je u pitanju oblast iz pregovaračkog poglavlja 7 –
Intelektualna svojina.
Crna Gora je uspostavila pravni okvir u kojem je zabranjeno bez dozvole i besplatno koristiti
autorska djela domaćih i stranih autora na njenoj teritoriji i siguran sam da ćemo u saradnji sa
državnim organima doprinijeti efikasnijoj zaštiti muzičkih autora i spriječiti nelegalno korišćenje
autorskih djela, odnosno. Efikasnom institucionalnom saradnjom organizacija civilnog društva i
državnih organa nadležnih za primjenu propisa iz ove oblasti na najbolji način se afirmiše
legalno korišćenje intelektualne svojine, a u okviru iste autorskog i srodnih prava, što će,
nesumnjivo, doprinijeti stimulaciji zajedničkih aktivnosti podrške kulturi i kreativnom sektoru i
prihvatanju evropskih standard, te u konačnom vladavini prava.
PAM CG je od 2011. godine punopravan član CISAC-a (Svjetske konfederacije društava
autora i kompozitora) koji predstavlja najveću mrežu autora sa više od 230 autorskih društava i 4
miliona aktivnih stvaralaca svih repertoara. Prema zvaničnim izvještajima CISAC-a, Crna Gora
je visoko pozicionirana na svjetskoj ljestvici kada je u pitanju poštovanje autorskih muzičkih
prava u odnosu na broj stanovnika i BDP, a prema poslednjem izvještaju za 2021. godinu Crna
Gora je zauzela visoko 5. mjesto u svijetu. Od juna 2017. godine PAM CG je član BIEM-a,
međunarodne organizacije društava za mehanička prava.
Raičević se, u konačnom, zahvalio Delegaciji EU u Podgorici i Centru za građanskog
obrazovanje na ukazanom povjerenju i podršci za realizaciju projekta “Muzika za sve” i
naglasio da potencijal intelektualne svojine i kulturnih i kreativnih industrija u Crnoj Gori
nažalost još nije dovoljno iskorišćen. “Svi zajedno moramo doprinijeti stvaranju bolje budućnosti
i bržem privrednom oporavaku kroz razvoj kulturnih i kreativnih industrija uz efikasnu zaštitu
intelektualne svojine.”
Učesnici su saglasni da je Konferencija bila odlična platforma za dijalog svih zainteresovanih
strana kako bi se dodatno podigla svijest javnosti o značaju i obavezi poštovanja prava
intelektualne svojine, kao atributa njenog daljeg razvoja.
Konferenciji su, pored predstavnika Ministarstva ekonomskog razvoja i turizma, Delegacije EU
u Crnoj Gori i Centra za građansko obrazovanje, prisustvovali i predstavnici Privrednog suda
Crne Gore, Uprave za inspekcijeske poslove, Centra za obuku u sudstvu i državnom tužilaštvu,
Privredne komore Crne Gore, Nacionalne turističke organizacije, Muzičkog centra Crne Gore,
kao i jedan broj korisnika autorskih muzičkih djela i muzičkih autora.
Konferencija je organizovana u okviru projekta „Muzika za sve! – Jačanje kapaciteta
organizacija civilnog društva iz oblasti zaštite autorskog i srodnih prava u Crnoj Gori“, koji
realizuje PAM CG u partnerstvu sa NVO „STIVI“ i KIC-om „Budo Tomović“ a podržan je kroz
program Evropske unije pod nazivom “OCD u Crnoj Gori – od osnovnih usluga do oblikovanja
politika – M’BASE“, koji sprovodi Centar za građansko obrazovanje (CGO), u partnerstvu sa
njemačkom fondacijom Friedrich-Ebert-Stiftung (FES), NVO Centrom za zaštitu i proučavanje
ptica Crne Gore (CZIP) i NVO Politikon mrežom. Projekat je finasirala Evropska unija, a
kofinansiralo Ministarstvo javne uprave.
Foto Danilo Pendo
Foto Danilo Pendo
Autor:Radiotitograd.me
