Foto:CEDIS
Uprkos nelegalnoj gradnji, kao i samovoljno priključenim potrošačima na distributivnu mrežu, sa
čime se naša kompanija bori već izvjestan vremenski period, Crnogorski elektrodistributivni sistem
je u avgustu zabilježio gubitke na mreži u iznosu od 9,76 odsto. Ovaj podatak govori da je ostvareni
nivo gubitaka niži za 0,63 procentna poena u odnosu na isti period prethodne godine, kada su oni
iznosili 10, 39 odsto.
Kada govorimo o gubicima za prvih osam mjeseci ove i prethodne godine, takođe se može
konstatovati da su u ovoj godini oni niži za gotovo jedan procentni poen. Za prvih osam mjeseci
ove godine gubici iznose 10,85 odsto odnosno 221.946,353 megavat sati (MWh) , dok je za
naznačeni period u prošloj godini iznos gubitaka bio 11,81 odsto (241.533,762 MWh). Kada
ostvarenu uštedu od 19.622,78 MWh pomnožimo sa prosječnom cijenom MWh na referentnoj
HUPEX berzi (€ 116,89) dolazimo do konačnog iznosa uštede od 2.293.706,98 €.
Takođe, uporedno sa prethodnim godinama, ostvarena ušteda u prvih osam mjeseci 2023. godine
je 3.419.460,83 € u odnosu na 2021., te 4.804.824,80 € u odnosu na 2020. godinu.
Ključni faktori koji su doprinijeli zabilježenom smanjenju procenta gubitaka energije su sprovedene
akcije u okviru Sektora za mjerenje CEDIS-a, što se prvenstveno odnosi na akciju nelegalnih
potrošača, akciju kontrole gubitaka na trafo-reonima, kao i na Projekat proširenja III faze AMM-a.
Sve ove akcije Sektora za mjerenje pratila su značajna ulaganja u mrežu na svim naponskim
nivoima, prije svega revitalizacija srednjenaponske i niskonaponske mreže, rekonstrukcija
niskonaponske mreže, početak pripreme mreže za implementaciju SCADA sistema kao i ostale
aktivnosti u okviru CEDIS-a.
U periodu u kome se bilježi pad procenta gubitaka energije, kroz akciju nelegalnih potrošača
(akcija podrazumijeva obilazak terena u cilju pronalaženja nelegalnih priključaka, njihova
evidencija i implementacija kroz evidenciju nelegalnih potrošača) Sektor za mjerenje je dostavio
nadležnim službama CEDIS-a preko 8 hiljada predmeta. Računajući vrijeme od druge polovine
prethodne godine do danas, tim sprovedenim aktivnostima veliki broj potrošača sa nelegalnim
priključcima na terenu je uključeno u redovni obračun utrošene energije. Time je povećana
realizovana energija na brojnim trafo-reonima što podrazumijeva pad procenta gubitaka.
Ističemo, da su svi samovoljno priključeni potrošači bili aktivirani u bazi snabdjevača tokom ovog
perioda, gubici bi za 2022. godinu bili niži za 0,36 procentna poena i iznosili bi 11,26 umjesto
11,62 odsto, dok bi za prvih osam mjeseci ove godine gubici bili niži za 0,32 procentna poena i
iznosili bi 10,53 a trenutno su 10,85 odsto, odnosno 221.946,353 MWh.
Od početka prethodne do septembra tekuće godine kroz akciju kontrole gubitaka, koja
podrazumijeva detaljan obilazak traforeona i utvrđivanje svih mogućih nepravilnosti na mjernim
mjestima, napravljena su oko 400 obračuna neovlašćene potrošnje, odnosno obračunata je
neovlašćena potrošnja koja, izražena u energetskim veličinama za taj period iznosi 7.975,964
MWh.
Na pad procenta gubitaka, osim obračuna napravljenih na osnovu zatečenih nepravilnosti, imalo je
uticaja i izmještanje velikog broja mjernih mjesta na kojima nisu ustanovljene konkretne
nepravilnosti, a koja su kroz logičke kontrole označena kao potencijalno sumnjiva.
Takođe, radovima u okviru Projekta proširenja III faze AMM-a započetih u avgustu 2022.
izmješteno je preko trinaest hiljada mjernih mjesta ( zaključno sa tekućim mjesecom), što je imalo
pozitivan efekat na smanjenje gubitaka energije na kandidovanim traforeonima.
„Nelegalna gradnja znači i nelegalno priključenje i gubitke na elektrodistibutivnoj mreži. Postojeća
infrastruktura se neplanski opterećuje, čime se povećavaju troškovi za održavanje i umanjuju efekti
investicija. Na terenu, postupak otkrivanja i uvođenja nelegalnih priključaka u zakonom definisane
okvire, predstavlja mukotrpan proces, koji zahtijeva i angažovanje značajnog broja zaposlenih. Za
CEDIS, naročito u aktuelnim uslovima globalne nesigurnosti na tržištu energenata i nezapamćenih
skokova cijena opreme za održavanje elektromreže, sve navedeno predstavlja ozbiljno finansijsko
opterećenje. Takođe, borba sa ovim duboko ukorijenjenim i široko zastupljenim problemom
zahtijeva i sistemsku podršku koja, po mom uvjerenju, nije dovoljna i dosljedna. Imajući u vidu
navedene negativne aspekte, smatram da postignuti rezultati imaju posebnu vrijednost.“ – istakao
je Vaso Zeković, rukovodilac Sektora za mjerenje u okviru CEDIS-a.
Autor:Radiotitograd.me
